اموزش ریباند کردن در بسکتبال

عوامل ریباند

ریباند کردن مانند دفاع و حرکت بدون توپ در حمله، نیازمند عزم راسخ و تحمل سختی است. هر چند قدبلند و توانایی پریدن امتیاز است اما کلیدهای ریباند تصمیم و مهارت است. آمار بهترین ریباند‌کننده‌ها در بسکتبال حرفه‌ای یا دانشگاه، فهرستی از بازیکنان بلندقد یا با برش عمودی زیاد نیست. این مطلب درباره رده سنی دبیرستان و ابتدایی نیز درست است. ریباند کردن بیش از عوامل فیزیکی نیازمند تلاش قابل توجه و اجرای صحیح مهارتهای مورد نیازاست.

بدون شک توانایی‌های خاص بدنی  باعث برتری ریباند‌کننده‌ها است. بازیکنانی که بلند قد هستند، دستهای بلند دارند، میان تنه بزرگ دارند، پاهای ورزیده دارند و بالاتنه عضلانی دارند، بر دیگر بازیکنان برتری خواهند داشت.

توانایی پرش عمودی بدون تردید، سرمایه با ارزشی برای ریباند کننده است. هدف مربیان باید این باشد که ببینند همه بازیکنان مهارتهای ریباند را فرا بگیرند و به یادگیری مهارتهای پرش اکتفا نکنند. معنای این حرف آن نیست که شما مشوق بازیکنان برای پیشرفت در توانایی پریدن و به حد کمال رساندن آن نباشید. از برنامه‌های قدرتی و دیگر وسایل برای بالا بردن پرش عمودی بازیکنان در تمرینات خود استفاده کنید اما علاوه بر کمک به آنها برای پریدن در حداکثر ارتفاع، شما باید همچنین مطمئن شوید آنها بطور صحیح می‌پرند. مهارت صحیح پرش شامل خم کردن زانوها، پرش روی دوپا و استفاده از پرتاب کردن دستها برای رسیدن به حداکثر کشش بدن است. آموختن این روش برای پریدن نه تنها توانایی پرش آنها را به حداکثر ممکن افزایش می‌دهد بلکه به آنها کمک خواهد کرد در حالت پرش تعادل خود را حفظ کنند و تعداد خطاهای شارژ (حمله) با قسمت بالایی پشت بدن آنها را کاهش می‌‌دهد.

تشویق بازیکنان به ریباند

اولین گام در آموزش ریباند، قانع کردن بازیکنان است در این مورد که یادگیری و اجرای این مهارت در موقعیتهای بازی برای آنها اهمیت و مناسبت دارد. توضیح دهید که تیم کامل آن نیست که فقط شامل بلندترین بازیکنان باشد، در موقعیت پست بازی کنند یا توانایی پرش استثنایی داشته باشند بلکه تیمی است که در ریباند کردن استاد باشد. اگر شما از این گام اول بی‌توجه بگذرید احتمالاً از اجرای ریباند بازیکنان مطمئن خود در طول فصل ناامید خواهید شد.

دلایل ریباند

دلایل محکمی به بازیکنان ارائه دهید که چرا ریباند کردن مهارتی است که همه بازیکنان باید در آن به استادی برسند. آنها باید لغت ریباند را در معنای با اهمیت آن یعنی به دست آوردن و حفظ کنترل توپ و نقش کلیدی آن در نتیجه‌گیری تهاجمی تیم، در نظر آورند.

مالکیت توپ

بندرت بازیکنی وجود دارد که دوست نداشته باشد توپ را شوت کند. هرچند ممکن است ساده به نظر بیاید اما به آنها یادآوری کنید که نمی‌توانند شوت کنند، اگر توپی در اختیار نداشته باشند. ریباند اولین راه به دست آوردن و حفظ مالکیت توپ است در سمتی که تیم حمله خود را انجام می‌دهد، ریباند تهاجمی حفظ مالکیت توپ است که گاهی به یک گل سریع و آسان منجر می‌شود.

ضدحمله

توانایی یک تیم برای شروع ضد حمله بستگی کامل به ریباند ولودادن توپ به وسیله حریف دارد، به همین دلیل تیمهایی که ضد حمله خوب دارند همچنین دارای ریباند دفاعی موثری نیز هستند. صرف نظر از این که سبک حمله شما سریع یا کند باشد، راهبردهای اولیه شما باید بر بردن سریع توپ به زمین حمله، تأکید داشته باشد. این روش از آمدن همه بازیکنان تیم حریف به زیر سبد شما برای یک ریباند تهاجمی بعد از انجام یک شوت، جلوگیری می‌کند. بازیکنان اغلب ضد حمله را دوست دارند لذا تشویق آنها به تمرکز کردن روی ریباند باید کار آسانی باشد، با عبارتی ساده‌ این مطلب را در ذهن آنان جای دهید: بدون ریباند، ضد حمله‌ای وجود نخواهد داشت.

برنده شدن

شاید قویترین دلیلی که درباره اهمیت ریباند می‌توانید به بازیکنان ارائه دهید، این باشد که موفقیت در ریباند با برنده شدن در مسابقات، کاملاً قرین است. یک دوره تحقیق 10 ساله درباره ارتباط ریباند و برنده شدن در مسابقات، نشان می‌دهد که تیمهایی که بیش از حریف ریباند کرده‌اند، 80 درصد مسابقات خود را برنده شده‌اند. پیشتازان در ریباند در سطح کشور تعداد مسابقه بیشتری را از دارندگان بالاترین آمار در شوت منطقه ای و پرتاب آزاد برنده شده‌اند. این آمار بیان می‌کند که تیمهایی که مالکیت توپ را فقط بعد از گل زدن حریف به دست می‌آورند، در بهترین حالت در ازای هر امتیاز حریف امتیازی کسب خواهند کرد. ریباند موثر به یک تیم اجازه می‌دهد تا حریف را پشت سرگذارد.

تقویت و تحکیم انگیزه

متقاعد کردن بازیکنان به اجبار آنها برای ریباند، آسان‌تر خواهد بود اگر آنها بدانند که ریباند کردن به دست آوردن مالکیت توپ و ضد حمله مهم است و در پیروزی تیم اهمیت بسیاری دارد.

بازیکنانی را که حداکثر تلاش خود را برای ریباند کردن به کار می‌برند تشویق و تحسین کنید و بازیکنان ویژه را برای اجرای ریباندهای بخصوص، گزینش کنید بطور مثال بیشترین ریباند در نیمه‌وقت بازی، بیشترین ریباند دفاعی در بازی، بهترین سد کردن راه مدافع به سبد و غیره.

مطمئن شوید که آنها می‌دانند چقدر مربی و هم تیمی های آنها برای ریباند به عنوان یک مهارت تیمی و تلاش آنها برای عملکرد بهتر، ارزش قایل هستند. بعد از این که مطمئن شدید همه بازیکنان برای ریباند احساس مسوولیت می‌کنند و فهمیده‌اند چرا باید ریباند کنند، مهارتهای اساسی و بنیادی را برایشان تشریح کنید.

مهارتهای عمومی ریباند

مهارت پیشنهادی ریباند الزام می‌کند که بازیکنان جلو حریف قرار بگیرند و راه او را به سبد سد کنند و سپس توپ برگشت شده را ریباند کنند. هر چند به نظر می‌رسد ریباند شامل 3 بخش جدا از هم باشد، آنقدر سریع انجام می‌شود که گویی یک عمل منفرد است. مهارت ریباند عموماً وابستگی به سد کردن راه حریف به سبد دارد و بعضی اوقات «با کس اوت» یا کنترل کردن حریف نامیده می‌شود. همه بازیکنان باید اصول بنیادی و اساسی ریباند  را که ملزم عمل سد کردن راه حریف به سبد است را فرا بگیرند.

این موارد جداگانه بعد از ذکر عناوین زیر، مورد بحث قرار خواهند گرفت.

* شوت را ببینید.

* فرض کنید شوت گل نخواهد شد.

* مکان حریف را مشخص کنید.

* به سمت حریف بروید و راه او را به سبد سد کنید.

* به طرف توپ بروید.

* توپ را بگیرید و مالکیت خود را حفظ کنید.

* توپ را به خارج از محوطه یا به سمت زمین حریف ببرید.

شوت را ببینید

بازیکنان باید از زمان و مکان شوت آگاهی داشته باشند. صرف نظر از این که در حال دفاع حریف هستند یا در حالت حمله برای آزاد کردن خود تلاش می‌کنند، آنها همواره باید بدانند توپ کجا قرار دارد. دوباره به بازیکنان خود تاکید کنید در دفاع طوری قرار بگیرند که یار خود و توپ را زیر نظر داشته باشند و در حمله هنگام حرکت برای آزاد شدن، از دید جانبی برای دیدن توپ استفاده کنند. بازیکنانی که توپ را نمی‌بینند اغلب در مهارتهای بنیادی نظیر جاگیری و حرکت دارای مشکلاتی هستند که باید تصحیح شود.

زمانی که آنها می‌بینند شوتی در حال اجرا است باید فریاد بزنند "شوت" تا هم تیمهای خود را که ممکن است بطور لحظه‌ای دید خود را نسبت به توپ از دست داده باشند، آگاه کنند تا برای ریباند در جای مناسب قرار گیرند. گاهی شوت کننده فریاد می‌زند "کوتاه" یا "بلند" تا به هم تیمی های خود برای جاگیری مقابل حریف، کمک کرده باشد. مدافع شوت کننده اولین مسوول برای اعلام در دفاع است اما هیچکدام از این هشدار‌های زبانی به اندازه مشاهده خود بازیکن از رها شدن شوت، موثر نیست.

     به بازیکنان خاطر نشان کنید هر تلاش برای شوت یک ریباند بالقوه است

بازیکنان باید یاد بگیرند که همواره فرض کنند هیچ شوتی گل نخواهد شد و برای انجام کارهای مربوط به ریباند، حرکت کنند

فرض کنید شوت گل نمی‌شود

به بازیکنان خاطر نشان کنید هر تلاش برای شوت یک ریباند بالقوه است. بازیکنان باید یاد بگیرند که همواره فرض کنند هیچ شوتی گل نخواهد شد و برای انجام کارهای مربوط به ریباند، حرکت کنند.

حریف را پیدا کنید

تقریباً بدون استثناء، هنگامی که توپ در هوا است، بازیکنان جوان محو تماشای مسیر توپ تا سبد می‌شوند که این عادت مانع از کسب برتری آنها در جاگیری برای ریباند می‌شود. هنگامی که توپ در هوا است، اولین واکنش آنها باید تعیین جای حریف باشد. آنها مسوول سد کردن راه نزدیک‌ترین حریف خودشان به طرف سبد هستند.

این حرف بدین معنی نیست که بازیکنان نباید از فاصله و جهت شوت بی‌اطلاع باشند اما آنها باید از تماشاگر بودن هنگامی که توپ در هوا است، اجتناب کنند. بازیکنان را تربیت کنید که ریباند کننده‌های فعالی باشند بدین صورت که جای حریف را مشخص کنند در حالی که همزمان از جهت و زمان شوت نیز آگاهی دارند.

یک راه برای فهمیدن این که آیا بازیکنان فقط در حال تماشای خط سیر توپ هستند استفاده از یک تمرین ساده ریباند است. در این تمرین بعد از رها شدن شوت به وسیله بازیکن دیگر، بازیکن حریف با انگشتان خود شماره‌ای را نشان می‌دهد. بعد از ریباند توپ مدافع بازیکن علامت دهنده باید قادر باشد شماره‌ای را که حریف با انگشتان نشان داده است، گزارش کند. در غیر این صورت او احتمالاً بیش از اندازه متوجه توپ بوده است و توجه کافی به حریف نداشته است.

به طرف حریف بروید و راه او را سد کنید

هرچه بازیکن برای این هدف انجام داده است سکوی او برای گام و مرحله بعدی خواهد بود که همان سد کردن حریف هست. بازیکنان شما کار دشواری در ارتباط با 3 مرحله اول نخواهد داشت اما دور نگاه داشتن حریف از سبد تقریباً برای همه بازیکنان خصوصاً آنهایی که تازه کارند، دردسرساز خواهد بود.

هدف از دور نگاه داشتن حریف، کسب برتری برحریف‌ در ریباند است. در شرایط طبیعی اگر بازیکن جلوی حریف خود جا گرفته باشد، امکان ریباند کردن او بیشتر است. نام این کار جاگیری قسمت داخلی است زیرا بازیکن بین حریف و سبد جای گرفته است.

گاهی (هنگامی که حریف زیاد از حد زیر سبد رفته است و یک شوت از فاصله دور انجام شده است) موقعیت بیرونی (حریف بین بازیکن و سبد) ترجیح داده می‌شود. از آنجا که این حالت بندرت پیش می‌آید، در این بخش جاگیری مورد درخواست ما از بازیکنی که سد راه حریف کرده، موقعیت داخلی است. (شکل 1-17) تفاوت بین موقعیت داخلی و خارجی را تشریح می‌کند.

(شکل 1-17)

قبل از سد کردن، بازیکن باید به سمت بازیکنی که قبلاً جای او را مشخص کرده برود. بازیکن باید به سرعت حرکت کند و اجازه ندهد حریف موقعیت بهتری به دست آورد. به بازیکنان استفاده از چرخشها را برای یاری آنها در جاگیری داخلی برای سد کردن حریف، آموزش دهید.

هنگام سد کردن راه حریف، بازیکن باید در حالتی نظیر حالت ایستادن مناسب با مشخصات زیر باشد. پاها باید به موازات هم و فاصله بین آنها مساوی عرض شانه‌ها باشد، دستها باید بالا نگاه داشته شود در حالی که بازوها موازی زمین بوده و آرنج‌ها حالت خمیده دارند و کف دستها رو به بالا قرار گرفته‌اند. (شکل 2-17) حالت استاندارد بدن در حال سد کردن حریف را نشان می‌دهد.

(شکل 2-17)

سد کردن راه حریف به سبد، بخشی از رسیدن به ریباند است که اغلب باعث برخورد با حریف می‌شود. برخورد بطور طبیعی بوسیله بازیکن داخلی، آغاز می‌شود زیرا بازیکنان باید به سمت سبد چرخش کنند و در حالت مستقر برای ریباند قرار بگیرند (در حالی که هنوز بعد از رها شدن شوت حریف تعیین شده خود را زیر نظر دارند)، بعد از سد کردن راه او دیگر قادر به دیدن حریف نخواهند بود. (شکل3-17)

(شکل3-17)

بازیکنان در این حال باید از حس دیگر خود یعنی حس لامسه استفاده کنند. حس لامسه، حسی است که ادامه تعیین مکان حریف را ممکن می‌سازد. نشیمنگاه و آرنج‌ها اغلب برای این منظور بکار گرفته می‌شوند.

(شکل 4-17) نشان می‌‌دهد که چرا تماس بدنی با حریف اینقدر دارای اهمیت است. توجه کنید در (شکل 4-17) الف  تماس بدنی صورت نگرفته است و در نتیجه حریف فضای کافی برای رفتن به طرف سبد و به دست آوردن موقعیت بهتر برای ریباند را دارد. اما بازیکن (شکل 4-17) ب با تماس بدنی از جاگیری حریف در موقعیت داخلی برای ریباند، ممانعت می‌کند.برخلاف تصور گسترده، بسکتبال یک ورزش توأم با برخورد است و در این میان مربیان باید در ذهن داشته باشند که بعضی از بازیکنان ممکن است آمادگی بیشتری از دیگران برای جنبه فیزیکی ریباند داشته باشند.

 نکته: توجه داشته باشید که در تمرینات و بازیها بازیکنان را براساس اندازه، قدرت و آمادگی برای برخورد در مقابل هم قرار دهید.

(شکل 4-17)

برای توپ حرکت کنید

گفته قدیمی که بعضی بازیکنان خاص "بوی توپ را استشمام می‌کنند" ممکن است درست باشد. تعدادی از ریباند کننده‌ها به نظر می‌رسد برای ریباند کردن هر توپ برگشت شده، درست در جای مناسب هستند.

بخشی از موفقیت آنها ممکن است در ارتباط با غریزه ریباند باشد. هر چند احتمال قویتر آن است که ریباند کننده‌ها با هوش فطری آشکار، آموزش دیده‌اند شوتهای انجام شده از نقاط مختلف که تبدیل به گل نمی‌شود و از سبد برگشت می‌شود، کجا پایین خواهد آمد.

به بازیکنان خود آموزش دهید که تا غریزه ریباند را با توجه به اطلاعات مذکور در توزیع توپهای برگشت شده از سبد که در (شکل 5-17) آمده است، تقویت کنند. توجه داشته باشید که توپهایی که از یک سمت زمین شوت شده‌اند به احتمال بیشتر (70درصد لغایت 75درصد) بعداز برخورد به حلقه در سمت دیگر زمین فرود خواهند آمد. بازیکنان باید یاد بگیرند که در سمت مقابل مکان انجام شوت نسبت به سبد جای بگیرند.(جایی که به نام سمت ضعیف یا سمت کمک نامیده می‌شود) از طرفی دیگر باید به آنها گفته شود، اغلب شوتهای انجام شده از میانه زمین در منطقه‌ای وسط محوطه پنالتی، برگشت خواهند شد.

(شکل 5-17)

همچنین مطمئن شوید که بازیکنان می‌دانند که شوتهایی که از فاصله نزدیک رها می‌شوند نزدیکتر به سبد برگشت خواهند شد و آن شوتهایی که از فاصله دورتر رها شده‌اند در فاصله دورتر. در نهایت بازیکنان توجه داشته باشند بعضی حلقه‌ها توپ را در فاصله بیشتری برمی‌گردانند در حالی که تعدادی دیگر ضربه حاصل از شوت را گرفته و برد توپهای برگشت شده را کمتر می‌کنند. بازیکنان را وادارید در حین گرم کردن نحوه برگشت توپ از سبد را آزمایش کنند تا دریابند که آن حلقه برگشتهای بلندی تولید خواهد کرد یا کوتاه.

عامل دیگر برای موفقیت بعضی بازیکنان در گرفتن توپ، تلاش است. این نکته را فراموش نکنید که ریباند کننده‌های خوب تنبل نیستند! آنها طوری عمل می‌کنند گویی هر توپ بی‌صاحب مال آنهاست. این نحوه تفکر را در آنان القا کنید. برای این منظور به‌دست آوردن حداکثر ریباند، توپهای بی‌صاحب و توپ ربایی را بوسیله بازیکنان با تحسین آنها و دیگر تشویق‌ها و جوایز مورد توجه قرار دهید.

موقع‌شناسی و قدرت پرش 2 مشخصه مفید برای ریباند هستند. اگر بازیکن نداند کی و چگونه از  پرش خود استفاده کند همه‌ پرش‌های دنیا بی‌فایده خواهند بود. تمرینات متعددی وجود دارد که به بازیکنان کمک می‌کند تا درک کنند چه زمانی باید از پرش خود استفاده کرده و زمین را برای ریباند ترک کنند. یک تمرین مناسب و موثر آن است که بازیکنان بسادگی توپ را به تخته زده و در حداکثر ارتفاع پرش خود آن را بگیرند.